کابلهای مخابراتی و استانداردهای آن

?

شاید شما در خیابان یا اطراف منزل نیروهای مخابرات را مشغول سربندی و اتصال کابلهای مخابراتی چند صد زوجی تلفن دیده باشید و این سوال در ذهنتان نقش بسته باشد که چگونه می شود این سیم هارا شناسایی کرد و صحیح و بدون خطا سربندی کرد؟

جواب این سوال در سیستم رنگ بندی استاندارد و جهانی کابلهای مخابراتی است ، بدین صورت که زوجهای سیم تلفن در دسته های 5 تایی یک رنگ ثابت و 5 رنگ متغیر دارند . به رنگهای ثابت tip و به رنگهای متغیر ring می گویند. به عنوان مثال : زوج 1 = سفید و آبی – زوج 2 = سفید و نارنجی و …. همانطور که در مثال میبینید این دو زوج سیم رنگ مشترک سفید دارند و فقط آبی و نارنجی در آنها مشترک است . جهت درک بیشتر به عکس زیر توجه کنید:

?

طرح شماتیک یک کابل 25 زوجی

رنگ بندی استاندارد

در تصویر بالا در 5 زوج اول رنگ سفید مشترک و به ترتیب 5 رنگ (آبی-نارنجی-سبز-قهوه ای-طوسی) متغیر هستند و در 5 زوج دوم رنگ مشترک به قرمز تغییر پیداکرده و رنگهای متغیر همان 5 رنگ قبلی می باشند ، پس با یک نگاه می توان فهمید اگر بتوانیم 5 رنگ متغیر (آبی-نارنجی-سبز-قهوه ای-طوسی) را به همان ترتیب به حافظه بسپاریم توانایی تشخیص زوج های بعدی را خواهیم داشت.

حالا می خواهیم یک مرحله جلوتر رویم، همانطور که دیدید برای تشخیص کابل 5 زوج دوم از رنگ مشترک قرمز استفاده شده و بعد از آن مشکی در ردیف سوم و زرد در ردیف چهارم و بلاخره بنفش در ردیف پنجم . در نتیجه با یادگیری و به حافظه سپردن فقط 10 رنگ می توانیم 25 زوج سیم را ساماندهی کنیم، به همین جهت است که اگر در هر کجای دنیا به یک فرد مخابراتی بگویید زوج 21 چه رنگی است بلافاصله می گوید (بنفش آبی) چون او می داند زوج 21 در واقع اولین زوج از ردیف 5 می باشد اولین زوج آبی بوده و ردیف 5 هم بنفش می باشد.

نگران نباشید

 برای کابلهای 25 زوج به بالا لازم نیست بیشتر از 10 رنگ را حفظ کنید چون شرکتهای سازنده کابل هر 25 زوج را داخل یک باند پلاستیکی پیچیده و از 25 زوج دیگر جدا می کنند و این باندها را هم با رنگهایی که یاد گرفتید از هم جدا می کنند. بدین صورت که 25 زوج اول با باند آبی و 25 زوج دوم با باند نارنجی و الی آخر. جهت درک بیشتر به عکس زیر توجه کنید:

?

دسته ها با بند رول رنگی ازهم جدا شده اند

منبع

?

امروزه ارتباطات بخش مهمی از زندگی بشر را تحت تاثیر خودش قرار داده است و پایه ای مهم برای بستر معاملات می باشد لذا وجود یک زیر ساخت قوی برای برقراری ارتباطات که عمدتا بر پایه تلفن انجام می شود امری لازم و ضروری است. اتصال تلفن های مختلف از طریق کابل صورت می گیرد و برای برقراری این اتصالات آشنایی با رنگ بندی کابل های مخابراتی امری لازم و ضروری است.

هر چه کابل موردنظر مرغوب تر و از کیفیت ساخت بالاتری برخوردار باشد، ارتباط شما پویا تر و پایدار تر است.

برای نحوه اتصال سیم تلفن به پریز (سیم مخابرات) باید شما آشنایی کامل با رنگ بندی کابل های مخابراتی داشته باشید.

انواع کابل

کابل های ارتباطی بسته به نوع کارایی آن ها به دسته بندی های زیر تقسیم می شوند:

• کابل شبکه
• کابل آیفون
• کابل مفتولی
• کابل افشان
• کابل تخت
• کابل سرب و زره دار
• کابل آلومینیوم
• کابل مخابراتی
• کابل کواکسیال
• کابل شیلد دار

در ادامه به بررسی رنگ بندی کابل های مخابراتی و ساختار آن ها می پردازیم.

انواع کابل های مخابراتی مسی

کابل های مخابراتی به دو دسته با مغزهای مسی و نوری تقسیم بندی می شوند. کابل های مسی به دو روش هوایی و زمینی مورد استفاده قرار می گیرند. کابل مسی که به روش هوایی استفاده می شود برای استحکام بیشتر، مقاوت بالا در برابر نورخورشید و بارندگی به وسیله یک روکش احاطه شده است و به علت وجود این روکش مستحکم، این مدل کابل از انعطاف و قابلیت خمش کمتری برخوردار می باشد. از این مدل کابل برای محیط های بیرونی یک ساختمان استفاده می شود که اصطلاحا به آن ها outdoor گفته می شود و فقط به رنگ مشکی تولید می شوند. قطر مغزی کابل های مسی به 4 سایز دسته بندی می شوند:

• 4 میلی متر ( مرسوم به صفرچهار )
• 5 میلی متر ( مرسوم به صفر پنج )
• 6 میلی متر ( مرسوم به صفر شش )
• 8 میلی متر ( مرسوم به صفر هشت )

کابل های مسی که به روش زمینی استفاده می شوند، مناسب برای کار در محیط های داخلی ساختمان ها می باشند و رنگ بندی کابل های مخابراتی مسی به رنگ طوسی می باشد. انواع کابل های مسی عبارتند از:

• کابل ژله فیلد خاکی ( BFC )
• کابل ژله فیلد کانالی ( CFC )
• کابل ایرکو کانالی ( CUC )
• کابل هوایی مهاردار ( SSC )
• کابل هوایی ساده ( AC )
• کابل دوبل هوایی مهار دار ( DW )

در خصوص کابل های مهار دار باید گفت که این مدل از کابل ها علاوه بر زوج های تابیده شده به هم دارای یک سیم بکسل هم می باشند. استفاده از سیم بکسل به این علت است که از انعطاف کابل کمی کاسته و به استحکام آن اضافه شود. در تصویر زیر شما یک نمونه از مهارکننده را می توانید مشاهده کنید.

?

رنگ بندی کابل های مخابراتی

انواع کابل نوری:

همانند کابل های مخابراتی مسی، کابل های نوری هم به دو روش زمینی و هوایی مورد استفاده قرار می گیرند. انواع کابل های نوری عبارتند از:

• کابل ژله فیلد کانالی ( OCFC )
• کابل ژله فیلد خاکی ( OBFC )
• کابل مهار دار هوایی ( OSSC )
• کابل نوری خشک خاکی ( OBUC )

اگر به ساختار کابل های مخابراتی دقت کرده باشید، حتما متوجه شده اید که تعداد زیادی از کابل های رنگی، دو به دو باهم تنیده شده اند. ترکیب رنگ ها در این مدل از کابل ها دارای یک الگوی مشخص می باشند. به عبارتی هر دورنگ دلخواهی نمی توانند با هم تابیده شوند و به طور کلی رشته سیم های موجود در کابل مخابراتی، 10 رنگ می باشد که هرکدام به دو دسته 5 تایی اصلی و فرعی تقسیم می شود.

?

رنگ بندی کابل های مخابراتی

رنگ بندی کابل های مخابراتی اصلی و فرعی

رنگ بندی کابل های مخابراتی در 5 رنگ اصلی شامل سفید، قرمز، مشکی، زرد و بنفش می باشند و در 5 رنگ فرعی به ترتیب آبی، نارنجی، سبز، قهوه ای و طوسی می باشد. هر رنگ اصلی می تواند با 5 رنگ فرعی ترکیب شده و تبدیل به یک زوج سیم شوند و نهایتا از ترکیب رنگ های اصلی و فرعی شما می توانید 25 زوج سیم را تشکیل دهید. همانطور که می دانید ترکیب هر دو رشته سیم، یک زوج سیم را تشکیل می دهد.در تصویر زیر شما می توانید ترتیب رنگ بندی یک 25 زوج سیم را مشاهده کنید.

?

رنگ بندی کابل های مخابراتی

به این ترتیب که پس از دسته شدن بیست و پنج زوج اول دور آن یک نوار پیچیده می شود که با همین رنگ ها دسته بندی 25 زوج اول و دوم و الی آخر مشخص می شود.(کابل های استاندارد برای هر 50 زوج یک زوج اضافه وجود دارد که این زوج از ترکیب دو رنگ اصلی میباشد)

مراحل ساخت کابل های مخابراتی

ساخت کابل های مخابراتی شامل 7 مرحله می باشد. در ابتدای امر می بایست یک سیم مسی نرم با قطرهای ذکر شده در بالا را در دسترس داشته باشید این سیم مسی می بایست مطابق با استاندارد بین المللی باشد. در مرحله بعد شما باید عایقی از مواد PVC و یا پلی اتیلن را به روی هادی بکشید سپس زوج هایی که به هم تابیده شده اند را خلاف همدیگر بپیچانید. علت این امر آن است که از بروز پارازیت و همشنوایی از زوجی به زوج دیگر جلوگیری شود. در صورت نیاز از پوشش پلاستیکی برای این کار استفاده می شود.

در گام بعد برای جلوگیری از ورود پارازیت های خارجی به داخل کابل از یک نوار آلومینیومی تحت عنوان حفاظ الکترواستاتیک استفاده می شود. در آخر نوبت به یک غلاف بدون درز از جنس PVC می رسد که مانع از ورود رطوبت و مواد آلی به زمین به داخل کابل می شود.

سیم و کابل

سیم و کابل برق همان‌طور که از نامش پیداست برای انتقال برق مورد استفاده قرار می‌گیرد که به نیروگاه‌ها، شبکه‌های کامپیوتری، تلویزیون‌ها و تلفن‌ها اجازه‌ی کار می‌دهد. گوناگونی سیم و کابل ها به چندین هزار نوع بالغ می شود و برای شناخت دقیق آنها لازم است که به گونه های مختلف، طبقه بندی شوند.

برای طبقه بندی بایستی به سراغ پارامترهای طبقه بندی رفت و اصلی ترین آنها را مد نظر قرار داد. در اینجا به هشت عامل اصلی و نقش آنها در ایجاد طبقه اشاره می شود:

1. سطح ولتاژ
2. نوع هادی و ساختار آن
3. نوع عایق و روکش
4. نوع حفاظت الکتریکی
5. نوع حفاظت مکانیکی
6. تعداد رشته ها
7. نوع کاربرد
8. استاندارد

سیم

سیم یک هادی الکتریسیته است که برای انتقال جریان الکتریکی از محلی به محل دیگر و ارتباط بین دستگاه های مختلف میباشد. در یک تقسیم بندی کلی میتوان سیم را به سه دسته سیم مفتولی یا سیم تک لا، سیم نیمه افشان و سیم افشان تقسیم کرد.

نکته: واحد اندازه گیری سیم بر حسب میلی متر مربع میباشد.

ساختمان سیم ها

سیم ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل شده اند هادی سیم ها عموما مسی یا آلومینیومی است ولی از مس به دلیل داشتن حجم کم و هدایت بهتر (نسبت به دیگر فلزات) بیشتر استفاده میشود. عایق سیم ها از موادی پلاستیکی است که آن را به صورت لایه ای روی هادی روکش میکنند.

سیم های مفتولی یا تک رشته ای

سیم مفتولی به صورت یک سیم مسی یک رشته میباشد که به سیم خشک نیز معروف بوده و جهت فرم کاری داخل تابلو های برق کاربرد دارد. هادی این نوع سیم ها از مس استاندارد شده با پوششی از نوع پی .وی.سی است ولتاژ نامی سیم، 750-450 ولت است و برای جریان های مختلف، با سطح مقطع عای 1?5 تا 240 میلی متر مربع ساخته میشود.

سیم های نیمه افشان

ساختمان این سیم مشابه سیم های مفتولی است ولتاژ نامی این سیم 750-450ولت است و زمینه های کاربرد روی آن مشابه سیم های مفتولی است. فقط درمواردی که نیاز به انعطاف بیشتر نسبت به سیم های مفتولی است، از این سیم استفاده میشود.

سیم های افشان یا چند رشته ای

سیم های افشان از تعداد زیادی رشته های نازک مسی تشکیل شده اند که به سیم نرم معروفند و در سیم کشی ساختمان کاربرد دارند. ساختمان این نوع سیم مانند سیم های مفتولی و نیمه افشان است ولتاژ نامی آن 500-300 ولت است. قابلیت انعطاف این سیم نسبت به سیم های نیمه افشان بیشتر است.

مقاومت الکتریکی سیم افشان از سیم مفتولی کمتر است، چراکه سطح مقطع سیم افشان به علت وجود فاصله میان لایه های مختلف سیمهای به هم تابیده، بیشتر است. هزینه تولید سیم افشان از سیم مفتولی بیشتر است، در نتیجه سیم افشان به نسبت سیم مفتولی گرانتر است.

انواع سیم ها

معمولا جنس هادی ها و عایق و نوع کاربرد کابل ها و سیم ها را به حروف مشخصی که درروی روکش خروجی آن ها نوشته میشوند نشان میدهند به طوری که هر حرف معنی خاص خود را دارد. در جدول زیر جهت اطلاع تعدادی از این حروف آمده است.

هریک از حروف در جدول بالا بیانگر مفهوم به خصوصی است که در زیر به آن پی میبریم:

مثلا N علامت سیم مسی است که طبق استاندارد VDE آلمان ساخته شده باشد،

Y به معنی عایق پروتو دور (P.V.C) هر رشته است،

S و Z علامت سیم های مخصوص،

F علامت سیم های نرم،

A برای سیم کشی داخل لوله ها و M به مفهوم سیم های مقاوم در مقابل رطوبت است.

در ادامه چند نوع از سیم ها که در سیم کشی مورد استفاده ی بیشتری دارند به همراه موارد استفاده و جداول مشخصات آن ها، معرفی میشوند.

1. سیم (NYA)

مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی

تذکر: استفاده ی این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.

ساختمان: سیم مسی نرم با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای است.

2. سیم (NYAF)

مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله ی پی وی سی یا فولاد.

تذکر: استفاده ی این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.

ساختمان: رشته های نازک سیم مسی به هم تایبده شده یا روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای است.

3. سیم (NYM)

مورد مصرف: نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی مقره ( مثلا کولر)

ساختمان: سیم های مسی یک لایه با عایق پی وی سی ، که چند نمونه ی آن با هم در یک کلاف روکش پی وی سی شده است. رنگ کلاف سیاه یا خاکستری یا سفید و رنگ روکش سیم های داخل سیاه ، قهوه ای و آبی است.

4. سیم (NYFA)

مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی ( برای اشیای قابل حمل استفاده نمیشود).

ساختمان: سیم های نازک مسی به هم تابیده با مواد پی وی سی عایق شده است و به رنگ های سبز و زرد ، سیاه، آبی، قهوه ای ،زرد ، سبز، بنفش و سفید وجود دارد.

5. سیم (NYAFZ)

مورد مصرف: نصب ثابت برای مصرف روشنایی(برای وسایل قابل حمل مجاز نیست).

ساختمان: سیم های نازک مسی پس از این که به هم تابیده شد، به طور موازی با هم عایق بندی میشوند این سیم به رنگ های سیاه، سفید و قهوه ای است.

6. سیم (Y)

مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی برای مصرف زنگ اخبار، تلفن و سایر دستگاه های علامت دهنده.

ساختمان: سیم هاروکش شده با مواد پی وی سی و دو یا سه و یا چهار رشته ی به هم تابیده و تک رشته اغلب تک رشته ها در رنگ های استاندارد و در کلاف های صدمتری در بازار موجود است.

7. سیم ارت

سیم ارت از افراد هنگام کار با لوازم برقی حفاظت می کند. به طوری که با اتصال آن به بدنه لوازم برقی در صورتی که به هر دلیلی بدنه برقدار شود، اتصال کوتاه انجام شده و فیوز محافظ عمل میکند. این سیم به چاه ارت وصل می شود.

جهت استفاده از سیستم ارت هر ساختمان یا مجتمع حتما باید دارای چاه ارت با ساخت کاملاً فنی باشد. وصل کردن این سیم به لوله آب ساختمان یا اسکلت فلزی آن کاملاً اشتباه و خطرناک است .

به صورت کلی اهداف به کارگیری سیستم ارتینگ و استفاده از سیم ارت شامل موارد زیر است:

• برقراری حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
• فراهم آوردن شرایط ایده‌ال برای کار
• جلوگیری از ولتاژ تماسی
• حذف ولتاژ اضافی
• جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
• اطمینان از قابلیت کار الکتریکی

 

8. سیم لاکی

سیم لاکی تشکیل شده از یک رشته سیم است که بر روی آن لایه نازکی از عایق قرار گرفته است. به دلیل حجم عایق کمی که این نوع از سیم دارد، در سیم‌پیچی‌های موتور و ترانسفورماتور به وفور از آن استفاده می‌گردد به نحوی که به سیم ترانس معروف است.

 سیم لاکی یا سیم ترانس با قطر سطح مقطع آن شناخته می‌شود. این سیم از ضخامت 0.05 تا 6 میلی متر در بازار موجود است که بسته به میزان جریان عبوری از آن ضخامت سیم تعیین می‌شود.

 

9. کابل کواکسیال

سیم و کابل کواکسیال یک سیم مسی وسط خود دارد که یک عایق دی‌الکتریک آن را احاطه کرده است. روی این لایه‌ی عایق رشته‌های سیم به‌هم بافته شده قرار گرفته که در نهایت یک روکش پلاستیکی همه‌ی آن‌ها را می‌پوشاند. سیم و کابل کواکسیال از لحاظ اندازه، عملکرد، انعطاف‌پذیری،‌ ظرفیت عبور دهی برق و قیمت با هم تفاوت دارند

مورد مصرف: برای سیم های آنتن تلوزیون و رابط دستگاه های صوتی و تصویری.

ساختمان: یک کابل دو سیمه است که از یک رشته سیم داخلی(در مرکز کابل) یا عایق مخصوص (معمولا پی وی سی) و یک سیم خارجی (بافته شده برروی عایق سیم مرکزی) درست شده است. بدین ترتیب سیم داخل در مقابل پارازیت های خارجی محافظت میشود.

نکته: سیم داخلی به عنوان سیم اصلی و سیم خارجی معمولا به بدنه ی دستگاه مورد نظر وصل میشود.

 

کابل ها 

اصولا هر نوع هادی، که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور دهد و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد به طوری که ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین برابر صفر و در روی سطح سیم نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد، کابل نامیده میشود.

تفاوت سیم و کابل

به طور کلی کابل ها هم همانند سیم ها همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده اند در واقع سیم ها جزء کابل ها هستند به عبارتی مجموع چند سیم، یک کابل تشکیل می دهد.

همچنین دامنه استفاده از سیم ها بسیار وسیع است. یک سیم یک رشته یا گروهی از رشته های ماده الکتریکی هدایت شده است، معمولا آلومینیوم یا مس. از طرف دیگر، یک کابل از دو یا چند هادی عایق تشکیل شده است و می توان آن را لخت یا پوشش داد.

ساده ترین روش تشخیص بین این دو این است که سیم معمولا قابل مشاهده است، در حالی که بیشتر کابل ها معمولا عایق هستند.

سیم و کابل دو اصطلاح پرکاربرد در رشته‌ی برق هستند. این دو کلمه اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما در واقع با هم تفاوت دارند.

سیم یک تک رساناست و مواد مورد استفاده در آن بیشتر مس و آلومینیوم است در حالی که کابل از دو یا چند سیم عایق‌دار درست شده که در یک روکش قرار داده شده‌اند. چند رسانا، که هیچ عایقی آن‌ها را در بر نگرفته باشد تک‌رسانا نامیده می‌شوند. پس سیم و کابل را نمی‌توان به جای هم به کاربرد و هر کدام انواعی دارد که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم.

 

حتما بخوانید : بهترین قیمت انواع کابل را از ما بخواهید؛ مشاهده آنلاین قیمت انواع کابل

 

ساختمان کابل ها

ساختمان و اجزای تشکیل دهنده ی کابل های مخابراتی کاملا با کابل های مورد استفاده در صنعت برق فشار قوی و فشار ضعیف تفاوت داند اما تفاوت کابل ها ناشی از کاربرد آن هاست یعنی نوع کارشان موجب میشود که جنس، شکل، سطح مقطع و تعداد هادی ها و عایق ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند این تفاوت ها موجب تقسیم بندی کابل ها میگردد.

هادی کابل ها

هادی از سیم مسی تقریبا خالص و دارای انعطار قابل قبول و یا از آلومنیوم و یا آلیاژ های مخصوص ساخته میشود. سطح مقطع هادی ها، با توجه به مقدار جریان عبوری و نوع کاربرد در اندازه های گوناگون و شکل های متفاوتی درست میشوند.

 هادی های کابل را از دیدگاه های مختلف میتوان تقسیم بندی نمود در این جا کابل ها را از نظر سطح مقطع هادی، تعداد رشته و هم چنین از نظر کاربرد به صورت زیر مورد بررسی قرار میدهیم.

• هادی ها از نظر تعداد رشته به دو شکل تک رشته (مفتولی) و چند رشته (افشان) وجود دارند.
• برای مشخص کردن هادی های تک رشته از حرف اختصاری (e) و کابل های چند رشته از حرف اختصار (m) استفاده میشود
• هادی ها از نظر شکل سطح مقطع نیز به دو شکل گرد و مثلثی (سکتور) وجود دارند. برای مشخص کردن هادی های گرد از حرف اختصاری (r) و کابل های مثلثی از حرف اختصاری (s) استفاده میشود.
• کابل ها را از نظر کاربرد به دو دسته ی کابل های مسلح که برای تحمل ضربه ها، فشار ، نفوذ رطوبت و سایر عوامل دارای محافظ اند و دیگر کابل های غیر مسلح که فاقد محافظ اند تقسیم میکنند.

عایق کابل ها

با توجه به اینکه کابل ها در زیر زمین و یا روی تجیزات فلزی نصب میشوند نباید هیچگونه اتصال الکتریکی بین هادی و زمین برقرار گردد به عبارت دیگر، باید ولتاژ روی بدنه ی عایق نسبت به زمین صفر باشد، برای عایق کردن کابل های الکتریکی، بسته به نوع مصرف ولتژ روی هادی کابل، از مواد مختلفی به عنوان عایق استفاده می شود.

رنگ بندی سیم وکابل

برای جلوگیری از اشتباه و در جهت تشخیص سیم های کابل از یکدیگر هایق سیم های هادی را در رنگ های مختلف انتخاب میکنند.

اصلی ترین رنگ بندی در کابلهای معمول در بازار ایران مطابق استاندارد IEC 60227 و یا ISIRI 607 میباشد. خلاصه این رنگ بندی در زیر آمده است.

 روش انتخاب کابل

برای خرید سیم و کابل باید به استاندارها و مواردی اعم از جنس، برچسب روی سیم و کابل، اندازه و حداکثر ولتاژ قابل تحمل آن‌ توجه کرد.

در تأسیسات مربوط به انتقال و توزیع انرژی الکتریکی، و تجهیزات برقی، نیاز به استفاده از کابل می باشد. لذا بایستی با مشخصات کابل ها و کاربرد آنها آشنایی مختصر پیدا کرد.

1. قدرت تحمل جریان الکتریکی

یکی از مشخصه های اصلی هر کابل قدرت تحمل جریان الکتریکی آن می باشد که به نوع کابل، شرایط محیط و محل نصب آن بستگی دارد. و چنانچه مقدار جریان از حد معینی بیشتر گردد علاوه بر گرم شدن کابل ممکن است موجب سوختن آن نیز بشود.

2. ولتاژ

 از دیگر عواملی که در انتخاب کابل باید در نظر داشت، افت ولتاژ آن است، زیرا کاهش ولتاژ دستگاههای صنعتی علاوه بر ایجاد اشکال در طرز کار صحیح آنها در پاره ای موارد موجب آسیب دیدن دستگاه نیز می شود.

3. اندازه سیم و کابل

روی هر سیم و کابلی تعدادی عدد حک شده که رایج‌ترین‌ آن‌ها 10 و 12 و 14 می‌باشند. این اعداد نشان‌دهنده اندازه سیم و کابل هستند و هرچه رقم آن‌ها بزرگ‌تر باشد سیم و کابل کوچک‌تر خواهد بود.

هر چی سطح مقطع یا همون ضخامت کابل بیشتر باشه کمتر داغ میشه و کمتر در معرض سوختگی و آتش سوزی قرار میگیره.

4. جنس سیم و کابل

برای تشخیص جنس سیم و کابل باید به علامت حک شده روی آن‌ توجه نمود. به عنوان مثال CU علامت عنصر مس در جدول تناوبی است. عنصر مس از متداول‌ترین فلزات به‌کار گرفته شده در سیم و کابل به‌شمار می‌رود.

5. برچسب روی سیم و کابل

یکی از موارد مهم در انتخاب سیم و کابل برچسب روی آن است که حاوی علائم و نشانه‌هایی می‌باشد که بعضی از آن‌ها عبارتند از:

NGG : کابل با هادی مس، عایق و غلاف پلاستیک

NKBA : کابل با هادی مس، عایق کاغذ، غلاف سرب، زره فولادی و روپوش خارجی الیاف گیاهی

NAYY : کابل با هادی آلومینیوم، عایق و غلاف پلاستیک

NYY : کابل قدرت

بطور کلی در انتخاب کابل برای تجهیزات برقی باید به نکات زیر توجه نمود

• جریان مصرفی تحت هیچ شرایطی نبایستی از جریان مجاز کابل بیشتر شود.
• از آنجا که تعویض کابل غالباً با هزینه سنگین همراه است، لذا افزایش جریان ناشی از طرح توسعه آینده در نظر گرفته شود.
• افت ولتاژ کابل از حد مجاز زیادتر نگردد.
• سطح مقطع کابل (و در نتیجه قیمت آن) با توجه به تلفات الکتریکی، تا حد ممکن مقرون به صرفه باشد.
•  انتخاب کابل با پوشش مناسب، با توجه به شرایط محیط ( هوای آزاد، زیر خاک، حرارت و برودت و غیره ) صورت پذیرد.

انواع سیم و کابل

یکی از موارد پر اهمیت در هنگام استفاده از سیم و کابل داشتن اطلاعات لازم درباره نوع، جنس و کیفیت آن می‌باشد؛ چرا که هر سیم و کابل کارکرد متفاوتی دارد

همانطور که ذکر شد سیم و کابل انواع مختلفی دارد که در زیر به صورت تیتر وار به برخی از آن ها در زیر اشاره میکنیم:

• کابل های کواکسیال

MIL-C-17G, High Frequency Coaxial Cable

• کابل های شبکه

CAT5E UTP, CAT6 UTP, …

• کابل های خاص

AVS, Railway signal cable , …

• کابل های برق

 NYY, NYRY, N2XY, N2XH, N2XH fr , …

• سیم های برق

NYA, NYAF

• کابل های کنترل

NYSLY, NYSLYCY, NYM, LIYY, LIYCY

• کابل های مخابراتی

ژله فیلد خاکی، ژله فیلد کانالی، هوایی ساده، هوایی مهاردار و …

• سیم های مخابراتی

سیم رانژه، دوبل هوایی مهاردار

• کابل های فیبر نوری

OBUC-NZDSF, OBUC-SM, OCUC-SM, OSSC-DJ-SM, …

• کابل های فشار ضعیف (Low Voltage Cables)

انواع کابل های مسی و آلومینیومی عایق شده با پلیمر های مختلف می باشند که در سطح ولتاژی 600 تا 1000 ولت قرار دارند. این کابل ها برای انتقال الکتریسیته در کاربردهای مختلف از روشنایی تا انتقال نیروی محرکه به الکترو موتورها و … استفاده می شوند.

• کابل های فشار متوسط  (Medium Voltage Cables)

• سیم و کابل فشار قوی و صنعتی  (High Voltage Cables)

سیم و کابل فشار قوی و صنعتی را معمولا از مس استاندارد با یک رویه محافظ پلاستیکی نئوپرن جهت عایق‌بندی آن تولید می‌کنند. وجود این نوع سیم و کابل در بعضی از ماشین‌آلات صنعتی و راهسازی که از قطعات سنگین تشکیل شده‌اند ضروری می‌باشد؛ چرا که این نوع سیم و کابل در شرایط سخت محیطی نیز مقاومت بالایی داشته و عملکرد مناسبی دارد؛ طوری که در برابر انواع گاز، مواد شیمیایی، اسید و روغن دچار مشکل نخواهد شد.

• سیم و کابل های ساختمانی  (Building Wires and Cables)

سیم و کابل های ساختمانی وظیفه تقسیم برق در ساختمان را بر عهده دارند. این نوع سیم و کابلها ساختارهای متفاوتی دارند. از جمله این ساختارها میتوان به کابلهای Flexible اشاره کرد که هادی آنها بایستی Flexible باشد.

 

• کابلهای ابزار دقیق  (Instrumentation Cables)

کابل های ابزار دقیق در سیستم های کنترلی جهت ارسال/دریافت علائم (سیگنال های) دیجیتال و آنالوگ از تجهیزات و حسگرها (سنسور) استفاده می شوند.

 

• کابلهای ضد آتش (Fire Resistant (Safetey) Cables)

 ودر انتهای مقاله برای تشخیص سیم وکابل های مرغوب یه موارد زیر باید توجه کنیم:

مرغوبیت سیم وکابل

1. سطح بیرونی سیم و کابل باید صاف و فاقد هرگونه فرورفتگی و برجستگی باشد (موج دار بودن سطح سیم وکابل‌های غیرقابل انعطاف ایراد محسوب نمی‌شود).
2. قطر زیاد عایق یا غلاف سیم وکابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل (با کاستن تعداد رشته‌های مس یا قطر رشته‌های مس) و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می‌شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش‌سوزی یا مشکلات دیگر می‌شود.
3. هنگامی که سیم را از مقطع برش می‌زنیم (توسط سیم چین یا تیزبر) باید هادی (مس) در مرکز عایق قرار گرفته باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن هادی گفته می‌شود.
4. هنگامی که کابل را از مقطع برش می‌زنیم باید غلاف به گونه‌ای سیم‌ها را دربرگرفته باشد که ضخامت غلاف در اطراف سیم‌ها مساوی باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن سیم‌ها گفته می‌شود.
5. عایق سیم هنگام جداسازی از هادی (مس) باید به آسانی و به صورت کشسان از روی مس جدا گردد.
6. در مورد کابل‌ها باید دقت نمود که جداسازی سیم‌ها از هم و از غلاف کاملاً آسان انجام پذیرد.
7. در رابطه با سیم و کابل‌های مسی (که مورد بحث این نوشته می‌باشد) هادی مس باید شرایط زیر را داشته باشد:

مرغوبیت هادی سیم وکابل

• از مس خالص نرم شده (آنیل شده) تهیه شده باشد.
• سطحی کاملاً شفاف و براق داشته باشد.
• اکسید نشده باشد (رشته‌های مس سیاه نباشند).
• قابل انعطاف باشد (با خم و راست شدن سیم، رشته‌های هادی نشکند).

 

8. هر مقطع سیم، مس مصرف شده باشد (کم بودن میزان مس سبب می‌شود مقاومت هادی به نسبت استاندارد آن مقطع زیاد باشد و استفاده مازاد آن سبب هدر رفتن فلز گران‌بهای مس می‌شود و در نتیجه قیمت تمام شده سیم یا کابل افزایش می‌یابد).

منبع